အၾကမ္းဖ်င္း အားလုံးသိၾကသလို ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြဟာ စည္း ကမ္းႀကီးတယ္၊ အခ်ိန္မွန္တယ္၊ အလုပ္မွအလုပ္ စြဲလမ္းတယ္၊ သိပ္ေလးနက္တယ္၊ တိုင္းျပည္ခ်စ္စိတ္ႀကီးမားေတာ့ ဒီစိတ္ဓာတ္နဲ႔ပဲ စစ္ဒဏ္၊ သဘာဝေဘးဒဏ္နဲ႔ တစ္ျပည္လုံး ထိခိုက္ေတာင္ ျပာပုံဘဝက ခဏခဏျပန္ထႏိုင္တယ္။
အစဥ္အဆက္ ဧကရာဇ္နဲ႔ ဘုရင္အငယ္ေတြအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဟာ ၁၆ဝဝ- ၁၈၆၈ ခုႏွစ္ထိ ႏွစ္ ၂၇ဝ ေလာက္ဧကရာဇ္ ေတြရဲ႕ အာဏာဟာ ႐ႈိဂြန္ေတြလက္ထဲေရာက္တယ္။ ႐ႈိဂြန္ တိုဂူကာဝါက လက္ရွိတိုက်ိဳေနရာ အဲဒိုးမွာ အေျခစိုက္လို႔ အဲဒိုးေခတ္(Edo Period) လို႔ေခၚတယ္။ ၁၆၆၇ ခုႏွစ္အဲဒိုးၿမိဳ႕ မီးႀကီးေလာင္တဲ့အခ်ိန္မွာ လူေတြ ျမစ္ျဖတ္ၿပီး ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ကို ေျပးစရာတံတားမရွိလို႔ ပိတ္မိၿပီး လူတစ္သိန္းေလာက္ေသ တယ္။ ၿမိဳ႕ရဲ႕ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါး ျပာက်တယ္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ ရ တယ္။ အဲဒီေခတ္အတြင္း ျပင္ပကမၻာနဲ႔ လုံးဝအဆက္ျဖတ္ေန တယ္။ ဒါေပမယ့္ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြေတာ့ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေနၿပီး စစ္မက္ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ကာလလည္းျဖစ္တယ္။အဲဒီေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ ၄ဝ ေလာက္ ေမဂ်ီေခတ္ (၁၈၆၈- ၁၉၁၂) ခုႏွစ္အတြင္း ဧကရာဇ္ဘုရင္လက္ထဲ အာဏာျပန္ေရာက္ၿပီး ကမၻာနဲ႔ျပန္ဆက္သြယ္တယ္။ ႏိုင္ငံငယ္ကေန ကမၻာ့အလယ္ မွာေမာ္ဒန္ေခတ္မီႏိုင္ငံျဖစ္လာတယ္။သူ႔အၿပီး တိုင္႐ႈိအင္ပါယာ လက္ေအာက္ (၁၉၁၂-၁၉၂၆) ဒီမိုကေရစီ စတင္အားယူခဲ့ေပ မယ့္ အားမေကာင္းလိုက္ရဘူး၊ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္မွာ Great Kanto Earthquake ငလ်င္ႀကီးေၾကာင့္ တိုက်ဳိနဲ႔တစ္ဝိုက္ ငလ်င္ ေရာ၊ ဆူနာမီေရာ၊ မီးႀကီးေလာင္တာေရာ တစ္ၿပိဳင္နက္ျဖစ္ တာေတြေၾကာင့္ လူတစ္သိန္းေက်ာ္ေသတယ္။ လူ ႏွစ္သန္း ေလာက္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ျပန္တယ္။ တိုင္းျပည္လည္း မၿငိမ္ မသက္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကေန နာလန္ျပန္ထူတုန္း ၁၉၂၆ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းစစ္တပ္က အားသိပ္ေကာင္းလာတဲ့အခါ အိမ္နီး ခ်င္းေတြကို စစ္အင္အားသုံး ရန္စအႏိုင္ယူရာကေန ဒုတိယ ကမၻာစစ္ျဖစ္ၿပီး ျပာပုံဘဝ ျပန္ေရာက္ရျပန္တာပဲ။ တိုက်ဳိဟာ စစ္ေၾကာင့္လုံးဝနီးပါးပ်က္စီးခဲ့လို႔ အေမြအႏွစ္အေဆာက္ အအုံမ်ားမ်ားမက်န္ဘူး။ စစ္ၿပီးေခတ္မွာ ျပန္လည္ထူေထာင္ ျခင္းသာပဓာနမို႔ ေဆာက္တာကအရင္ ၿမိဳ႕ျပစီမံတာကေနာက္ မွလိုက္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလုံးခါးစည္းခံၿပီး တညီတညြတ္ တည္း ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္နဲ႔ ျပန္ထႏိုင္ေအာင္ႀကိဳးစားလိုက္တာ စစ္အၿပီး စစ္တပ္မရွိေတာ့လို႔ စစ္စရိတ္လည္းသက္သာ၊ စက္မႈ လုပ္ငန္းေတြ အားျပန္ေကာင္းနဲ႔ မည္သို႔လုပ္လိုက္တယ္မသိ ဆိုသလို ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာ့ အရွိန္အေကာင္းဆုံး စီးပြားေရး တိုးတက္ႏႈန္းျဖစ္ေနၿပီ။ စက္မႈအထြန္းကားဆုံး ႏိုင္ငံတစ္ခု အျဖစ္ တစ္ကမၻာလုံးကို ခါးေစာင္းတင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ အခုေနာက္ ပိုင္းေႏွးေကြးတယ္လို႔ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ ထိပ္တန္းႏိုင္ငံျဖစ္ေနဆဲပဲ။
က်ဳိတိုကေတာ့ ၇ ရာစုေလာက္ကတည္းက အျပားျပားရွိေနတဲ့ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတြကို စုစည္းညီညြတ္ေအာင္ စည္း႐ုံးၿပီး ဧကရာဇ္ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္လည္းျဖစ္လာခဲ့တယ္။ စစ္ေဘး ဒဏ္ကိုလည္း သိပ္မခံခဲ့ရလို႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ၊ လူေနရပ္ ကြက္ေဟာင္းေတြနဲ႔ ခရီးသြားအႀကိဳက္ေနရာ ျဖစ္လာတယ္။ ဇင္ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားရာေနရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ ကိုလည္း သိပ္ကို ျမတ္ႏိုးထိန္းသိမ္းတဲ့ ေနရာဆိုေတာ့ သဘာဝ ဒဏ္၊ စစ္ေဘးဒဏ္ထိသမွ်ကိုလည္း အဆက္ဆက္ျပန္ျပင္ ထိန္းသိမ္းခဲ့ၾကတာပဲ။ ျမစ္အေနာက္ဘက္မွာ ပိုစည္ကားၿပီး ေခတ္မီတဲ့ ၿမိဳ႕လယ္ဧရိယာရွိတယ္။ ၿမိဳ႕တစ္ခုလုံးက ေတာင္ ေၾကာႏွစ္ခုၾကားလွ်ဳိေနၿပီး ေတာင္ပတ္လည္ဝိုင္းေနေတာ့လွ တယ္။ ျမစ္အေရွ႕ပိုင္းနဲ႔ အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းမွာ သိပ္ေက်ာ္ ၾကားတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းဝင္းႀကီးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ပုဂံလိုမ်ဳိးၿမိဳ႕ေနရာအႏွံ႔ရွိခဲ့ပါလိမ့္မယ္။ နည္းနည္းေသးတဲ့ ဘုရား ေက်ာင္း (Temple) ေတြက လူေနရပ္ကြက္ထဲ ေရာက္ေန တယ္။
အထပ္ျမင့္ သိပ္မရွိဘူး။ ၁၂ ထပ္အထက္ အေဆာက္အအုံ ေတာင္ ၁၅ ခုပဲရွိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ၂ဝဝ၃ က်ဳိတိုတာဝါဆိုၿပီး ၁၉၆ဝ ေက်ာ္မွာ ေဆာက္ဖို႔ စစီစဥ္ကတည္းက ၿမိဳ႕ကမႀကိဳက္ ေပမယ့္ ၁၉၆၄ အိုလံပစ္အမီဆိုၿပီး (တကယ္ေတာ့ မမီလိုက္ ဘူး၊ ၿပီးမွဖြင့္ႏိုင္တယ္) ဧည့္သည္အလာမွာ ႐ႈခင္းၾကည့္ဖို႔ ေဆာက္ေတာ့ ၿမိဳ႕အလွကို ထိန္းသိမ္းခ်င္တဲ့ သူေတြက သေဘာ မတူခဲ့ဘူး။ အခုထိလည္း ေဝဖန္တုန္းပဲ။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့အထပ္အျမင့္ကို ကန္႔သတ္ခဲ့တယ္။ ေခတ္မီၿမိဳ႕လယ္ ပိုင္းကလည္း လမ္းက်ယ္ေတြနဲ႔သန္႔ရွင္းသလို ရပ္ကြက္ေဟာင္း ေလးေတြကလည္း ခ်စ္စရာသစ္သားအိမ္ေတြ လမ္းက်ဥ္း က်ဥ္းက်ပ္က်ပ္ထဲ၊ ဒါေပမယ့္ ဘာနဲ႔မွပိတ္ဆို႔မေနဘူး။ ဂ်ပန္ ကို ရက္တိုမွ်သာ အလည္အပတ္ေရာက္ဖူးတာမို႔ ေယဘုယ်ေျပာတာျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ၿမိဳ႕ျပပတ္ဝန္းက်င္မွာ ဘာကို ခံစားမိသလဲဆိုေတာ့ ေသခ်ာမႈ(assurance) ဆိုတာကိုပဲ။ ကိုယ့္ပိုက္ဆံ အိတ္ေငြအျပည့္နဲ႔ ခ်ၿပီးဟိုနားဒီနား စိတ္ခ်လက္ခ် ထသြားႏိုင္တယ္။ ဟိုတယ္မွာ အဖိုးတန္တဲ့ ပစၥည္းေတြ စိတ္ခ် လက္ခ်ထားခဲ့ႏိုင္တယ္လို႔ ယုံၾကည္မႈရွိတယ္။ သူတို႔ကိုေမးလို႔ ေပးလာတဲ့အေျဖဟာ အခ်က္အလက္မွန္မယ္ ဆိုတာ ေသခ်ာ တယ္၊ ပစၥည္းေပးထားခဲ့ရင္ သံသယကင္းကင္း နဲ႔ေပးခဲ့ႏိုင္မယ္၊ ေရာင္းတဲ့ပစၥည္း၊ စားတဲ့ဆိုင္အရည္အေသြးနဲ႔ ဝန္ေဆာင္မႈ ေကာင္းေကာင္းရမယ္လို႔ယုံတယ္။ ဘယ္ေနရာေရာက္ေရာက္ ေရအိမ္တိုင္း ေျပာစမွတ္ျပဳေအာင္သန္႔ရွင္းေနမယ္။
သူတို႔ႏိုင္ငံသားေတြမွာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ မထိခိုက္ေအာင္၊ ပတ္ဝန္းက်င္အေႏွာင့္အယွက္မျဖစ္ေအာင္ ေနထိုင္နည္းကို မိဘဆုံးမတဲ့ထဲမွာလည္း အစဥ္အဆက္ပါမယ္။ ေနရာတိုင္းမွာလည္း သတိေပးေနတယ္။ ဆိုင္းဘုတ္လည္း ေရးတယ္။ ရထားေပၚဆိုလည္း ေျပာဆိုသတိေပးေနတယ္။ ေနရာတိုင္း ဟန္႔တားေနတာမ်ဳိးေတာ့လည္း မဟုတ္ဘူး။ စာၾကည့္တိုက္မွာ ဖုန္းျမည္သံနဲ႔ ဖုန္းေျပာသံအေႏွာင့္အယွက္ကို တားဆီးသတိေပးေပမယ့္ ဖုန္းဝင္ေျပာဖို႔ အသံလုံအခန္း သတ္သတ္ေပးထားတယ္။ ကိုယ့္တာဝန္ကိုယ္သိပဲ။ ညနက္သန္း ေခါင္ အလင္းအားနည္းနည္းလမ္းမွာ ဘူတာက ဆင္းလာတဲ့ မိန္းကေလးေတြ ဒီလိုပဲေလွ်ာက္ေနတယ္။ ဒီေတာ့ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈဟာေနရာတိုင္းမွာ ရွိေနတယ္။ ရန္သူမ်ိဳးငါးပါးေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ျပယဥ္ေက်းမႈအေဆာက္အအုံျပစရာ အေမြအႏွစ္မက်န္ ဘူးဆိုရင္ေတာင္မွ ဒီလို အစဥ္အလာယဥ္ေက်းမႈကို ဆက္လက္ ဆုပ္ကိုင္ၿပီး အေကာင္းဆုံးထိန္းသိမ္းႏိုင္ဆဲပဲဆိုတာ ျပေန တယ္။ အေကာင္အထည္ထက္ ယဥ္ေက်းမူရာ၊ က်င့္ဝတ္၊ ကိုယ္က်င့္သီလတို႔နဲ႔ ထိန္းသိမ္းတယ္။ဟိရိၾသတၱပၸတရား၊ ျဗဟၼာစိုရ္တရား၊ မိမိကိုယ္သာကိုးကြယ္ရာ၊ မေကာင္းမႈဟူသည္ ဆိတ္ကြယ္ရာမရွိ (ဘယ္သူသိသိ မိမိကိုယ္အသိဆုံး) ဆိုတာ ကြၽန္မတို႔ေတြလည္း ေလ့က်င့္သင္ၾကားခဲ့ၾကတာပဲ။ ကိုယ့္သီလ ကိုယ္ၿမဲဖို႔ဆိုတာ အေရးႀကီးဆုံးဆိုတဲ့ ဘာသာတရားအေျခခံ ေတြတူၾကတာဆိုေပမယ့္ လက္ေတြ႕ ဘယ္လိုခံယူက်င့္သုံးသလဲ ဆိုတာမွာ ကြာပါလိမ့္မယ္။
အေမရိကန္မွာလည္း ခိုင္မာတဲ့ ဥပေဒေတြအျပည့္၊ အေျမာ္အျမင္ေတြနဲ႔ေထာင့္ေစ့ ဆြဲခဲ့ၾကတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ တရား ဥပေဒစိုးမိုးမႈကို ဥပေဒနံပါတ္၊ ရဲစခန္း၊ ေရွ႕ေန၊ တရား႐ုံး၊ ဒဏ္ေငြ၊ အျပစ္ဒဏ္ေတြနဲ႔ ထိန္းသိမ္းတာဆိုေတာ့ ဒုစ႐ိုက္ အျပဳအမူဟာ လုံးဝေပ်ာက္သြားသလားဆိုေတာ့ မေပ်ာက္ ဘူး။ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ လူမႈဝန္းက်င္ေကာင္းနဲ႔ ေဝးေန ေသးတာ သိၾကတဲ့အတိုင္းပါေလ။ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က်င့္သီလေစာင့္ထိန္းမႈက ပိုအေရးပါတယ္ ဆိုတာကို ျပတယ္။
ေလာေလာဆယ္ဒီလထဲတင္ တိုက်ဳိကလုံၿခံဳမႈမွာ အၲရာယ္ကင္းတဲ့ ကၻာ့နံပါတ္တစ္ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ အေရြး ခံရတယ္။ ၿမိဳ႕တြင္းလူဦးေရ ၁ဝ သန္းကေန ၿမိဳ႕ျပလႊမ္း ၿခံဳဧရိယာ တစ္ခုလုံးဆို ၃၆ သန္းေလာက္ရွိတဲ့ၿမိဳ႕၊ ကိုယ္က်င့္ တရားကို တစ္ဦးခ်င္းစီ လုံၿခံဳေအာင္ ေစာင့္ထိန္းျခင္းနဲ႔ဆိုင္ရာ က်င့္ဝတ္နဲ႔ ညီေအာင္လုပ္ျခင္းသာလွ်င္ အဓိက။ မဟုတ္တာလုပ္ရင္ ရွက္တတ္ေအာင္၊ မမွန္တာျဖစ္မွာ ေၾကာက္တတ္ေအာင္ အ႐ိုးစြဲ ပါလာတာ။ ကုမၸဏီႀကီးေတြ၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္းေတြက အရာရွိေတြ ျဖစ္ျဖစ္၊ အစိုးရဝန္ထမ္း အငယ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ေစ်းသည္ျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္ရွိတဲ့ ေနရာကေန ကိုယ့္တာဝန္ေက်ေအာင္ လုပ္တယ္။ ကိုယ့္က်င့္ဝတ္ကိုယ္ေစာင့္ထိန္းတယ္။ သစၥာေစာင့္သိတယ္၊ ယဥ္ေက်းမူရာျပတယ္။ ကိုယ္ႏႈတ္မူရာ သိပ္ထိန္းတယ္။ တစ္ဦး နဲ႔တစ္ဦးမ်က္ႏွာလုပ္စရာမလိုဘဲ ေလးေလးစားစားဆက္ဆံ ႏိုင္တယ္။ အခြန္အျပည့္အမ်ားႀကီးထမ္းရသလို အစိုးရဘက ္ ကလည္း လူမႈေရး အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ျပန္ေပးဖို႔ တာဝန္ေက် တယ္။ ကိုယ့္ေနရာကိုယ္စိတ္ဝင္စားတယ္၊ စိတ္အားထက္သန္ စြာနဲ႔ အေကာင္းဆုံးအလုပ္လုပ္ၿပီးေနတယ္။ ေရာင့္ရဲမယ္၊ ဒီလို ညီညီညြတ္ညြတ္တစိုက္မတ္မတ္လုပ္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ တစ္ျပည္ လုံးၿခံဳၿပီး တိုးတက္မႈရတယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ပဲ အသီးအပြင့္ကို အဆက္ဆက္တည္တည္တံ့တံ့ ခံစားေနရတာပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္ မယ္။
မိုးမိုး (ဗိသုကာ)
Credit to: myanmaallin
